Güneş yanıkları günlük yaşamda sıkkarşılaşılan dermatolojik sorunlar arasında yer almaktadır. Bu nedenle alınacak basit önlemler,güneşe bağlı oluşan cilt sorunlarını önleyip yaşam kalitesini artırır.
Güneş Yanığı Nasıl Oluşur?
Güneş yanıkları, UV-B (290-320 nm) ışınları tarafından kumaşın korumadığı açık deri alanlarında değişen şiddetlerde ortaya çıkan bir reaksiyondur. Güneş yanığının şiddeti deri tipine, mevsime, günün vaktine ve maruz kalma süresine göre değişmektedir. Açık tenli kişilerde koyu tenli kişilere göre daha kısa süre güneşe maruz kalma ile güneş yanığı oluşabilir. Açık tenli, renkli gözlü, sarı ya da kızıl saçlı kişilerde bronzlaşmadan direk güneş yanığı oluşabileceği için daha iyi önlem almaları gerekir. Ayrıca sadece direk güneş ışınları değil açık renkli kum, su ya da kayadan yansıma ve yüksek rakımlı yerlerde güneş yanığı daha fazla görülmektedir.
Süreç Nasıl İşler?
Güneş yanığının ilk belirtisi ciltte kızarıklıktır. Güneş ışığına maruz kalma sonrası 4-6 saatte kızarıklıkmeydana gelir ve 12-24 saat içinde en yüksek düzeye ulaşır, 72 saatte geriler. Kızarıklıkla birlikteödem, ciltte hassasiyet, sıcaklık hissi ve halsizlik başlar. Bu belirtiler birinci derece güneş yanığı ileuyumludur.
Güneş yanıklarının bu hafifi formu kısa sürede ciltte soyulma ile iyileşir.Maruz kalınan ultraviyole miktarı, fazla olduğunda kızarıklığa ödem, ağrılı su kabarcıkları eşlik eder ki ikinci derece güneş yanığı olarak isimlendirilir. Bu su kabarcıklarının enfekte olması ile tabloağırlaşabilir.
Çok şiddetli yanıklarda ateş, bulantı, kusma, baş ağrısı ve aşırı sıvı kaybına bağlı elektrolit dengesizliği,dolaşım bozuklukları, şok ve hatta yaşamı tehdit eden tablolar ortaya çıkabilir. Uzun vadede sık sıktekrarlayan kontrolsüz ultraviyole yani güneş hasarı, ciltte erken yaşlanma oluşturacağı gibi ciltkanseri riskini de artırır. Özellikle ciltte bir kez su kabarcığı oluşturacak düzeyde oluşan ciddi güneşyanığı ileriki yıllarda gelişebilecek cilt kanseri riskini on kata kadar artırmaktadır.
Hafif güneş yanıklarında genellikle tedaviye gerek olmaz. Ancak ağrı ve hassasiyet varsa rahatlatıcısoğuk kompresler, nemlendirici losyonlar yangıyı azaltmak için kortikosteroidli, lokal anestezik veantienflamatuvar kremler yeterlidir. Bazen kremlere ek olarak aspirin ve ağrı kesici, antienflamatuvartabletler verilmektedir.
Ağır Güneş Yanığı
Ağır güneş yanıklarında, damar yoluyla yangısal reaksiyonu baskılayıcı tedaviler ve sıvı elektrolittakviyesi gerekmektedir.
Korunma
Yaz aylarını keyifli, sağlıklı geçirmek ve güneşin zararlı etkilerini hafifletmek için mutlaka uygun birgüneşten koruyucu kullanıp bu ürünü gün içerisinde en fazla iki saate bir tekrarlamalıyız. Güneş ışınlarının çok dik geldiği özellikle sabah 10 ile akşamüzeri 16 saatleri arasında çocuk ve yaşlılarıgüneşten korumalıyız.
Güneş yanığı üzerine diş macunu, yoğurt, aleo vera, kantaron yağı ve içeriği bilinmeyen kremler sürmemeliyiz. Bu ürünler iyileşme sürecini yavaşlatıp birçok beklenmeyen etki yapabilmektedir.